Ga naar de homepage van Erfgoed 's-Hertogenbosch
Hogeschool I te 's-Hertogenbosch en voorgangers Koninklijke School voor Kunst, Techniek en Ambacht (KTA), MTS, HTS, HEAO, (1829)1918-1987(1991) | |
| Beheersnummer: | 0450 |
| Openbaarheid: | Gedeeltelijk openbaar |
| Titel | Hogeschool I te 's-Hertogenbosch en voorgangers Koninklijke School voor Kunst, Techniek en Ambacht (KTA), MTS, HTS, HEAO |
| Periode | (1829)1918-1987(1991) |
| Omvang en Medium | 10 meter |
| Openbaarheid | Openbaar |
| Toegang | Hogeschool I te 's-Hertogenbosch en voorgangers Koninklijke School voor Kunst, Techniek en Ambacht (KTA), MTS, HTS, HEAO (1829)1918-1987(1991) Auteur: Th.Th.P.J. van Herwijnen m.m.v. R. Wolf |
| Inventaris | Download Hogeschool I te 's-Hertogenbosch en voorgangers Koninklijke School voor Kunst, Techniek en Ambacht (KTA), MTS, HTS, HEAO (1829)1918-1987(1991) |
Voorwoord
De Hogeschool 's-Hertogenbosch ontstond in 1987 en was een fusie van vier Bossche HBO-instellingen, te weten Kunstacademie, HTS, Sociale Academie en HEAO. In 1987 waren de vier fusiepartners nog in diverse gebouwen in 's-Hertogenbosch gehuisvest: De Kunstacademie aan de Pettelaarseweg, de HTS aan het Kapelaan Koopmansplein, de Sociale Academie aan de Zuid-Willemsvaart en het HEAO aan de Koningsweg (met dependances op het Emmaplein en de van der Does de Willeboissingel). Het College van Bestuur en de Centrale Administratie waren gevestigd aan de Jan Schofferlaan en verhuisden in 1992 naar de Leeghwaterlaan. De Kunstacademie is momenteel sinds enkele jaren gehuisvest in een gebouw tegenover de nieuwbouw van de Hogeschool aan de Sportlaan. Sinds januari 1995 zijn het College van Bestuur, de Centrale Administratie, het HEAO en HSAO (Hoger Sociaal Agogisch Onderwijs, de nieuwe naam voor de Sociale Academie sinds de fusie) gevestigd in de nieuwbouw aan de Sportlaan. In januari 1996 zal het Hoger Technisch Onderwijs (HTO) eveneens naar de nieuwbouw verhuizen. Daarmee zullen dus in 1996 alle vier de Hogeschoolpartners aan de Sportlaan gehuisvest zijn.
In 1993 voerde het stadsarchief een onderzoek uit naar de toestand van de archieven van de Hogeschoolpartners en hun voorgangers. Na besprekingen met het College van Bestuur werd besloten de archieven van HTS, Sociale Academie en HEAO te inventariseren. Na inventarisatie zouden de archieven, die gevormd zijn tot aan de fusie in 1987 (de statische archieven) aan het stadsarchief in bewaring worden gegeven. Enkele archieven gevormd voor 1987 zullen echter bij de Hogeschool blijven berusten: De salarisadministratie en financiele administratie over de jaren 1985-1987, de studentenstamkaarten vanaf het ontstaan van de HTS in 1957 en de personeelsdossiers zullen een plaats krijgen in de archiefruimte van de Hogeschool aan de Sportlaan. De studentenstamkaarten van voor 1957 zullen aan het stadsarchief in bewaring worden gegeven. Verder zal het archief, gevormd door de stuurgroep Schaalvergroting, Taakverdeling en Concentratie (STC), welke stuurgroep de fusie heeft voorbereid onderdeel blijven van het archief van het College van Bestuur. Het door het HTO na 1987 gevormde semi-statische archief zal in 1996 verhuizen naar de archiefruimte van de nieuwbouw aan de Sportlaan. De inventarisatie is in de periode juli 1994 - februari 1995 uitgevoerd door Rob Wolf en Theo van Herwijnen. Eerstgenoemde heeft de voorbereidende werkzaamheden verricht1 en laatstgenoemde heeft de inventarisatie uitgevoerd2.In deze inventaris zijn de archieven van de Koninklijke School voor Techniek en Ambacht, de Middelbare Technische School, de Hogere Technische School, de school voor Hoger Economisch en Administratief Onderwijs en van de cursussen voor Voortgezet Middelbaar Technisch Onderwijs en Opleidingsbewijs voor Algemene Ontwikkeling beschreven. In een tweede inventaris zijn de archieven van de Sociale Academie en haar voorganger beschreven3.
's-Hertogenbosch, 17 februari 1995
Th.P.J. van Herwijnen
2 Geschiedenis van de scholen
Deze geschiedschrijving is gebaseerd op hetgeen in het jubileumboek "O rijkdom van het onvoltooide" , de jaarverslagen over 1921-1984 en andere archivalia is vermeld4.
De KTA heeft drie afdelingen:
De school is op verschillende lokaties gevestigd: Aan de Sint-Jorisstraat wordt het Academisch Kunstonderwijs, het Middelbaar Technisch Onderwijs en voor een gedeelte het Lager Technisch Onderwijs gegeven. Het LTO is ook gevestigd in panden aan de Keizerstraat, Wolvenhoek en Achter het Wild Varken.
De school bestaat voortaan uit vier afdelingen:
Sindsdien heeft de KTA drie afdelingen:
3 De archieven
3.1 Bewaarplaatsen voor aanvang van de inventarisatie
De kasstukken, gevormd door HTS en HEAO in de periode 1960-1987, werden samen met die van de Cursus Maatschappelijk Werk en van de Sociale Academie bewaard in het pand aan de Jan Schofferlaan, waar tot 1992 het College van Bestuur gehuisvest was geweest. Dit archief had een totale omvang van 35 meter. Voor aanvang van de inventarisatie in juli 1994 berustten vermoedelijk ook nog andere archivalia van de HTS aan de Jan Schofferlaan. Een gedeelte van deze niet-financiele stukken is nog voor de start van de inventarisatie overgebracht naar een lokaal in het pand aan de Leeghwaterlaan. Door een misverstand is in het najaar van 1994 het resterende gedeelte ten onrechte vernietigd. Helaas kon niet meer worden nagegaan, om welke stukken het ging.
3.1.1 KTA/MTS/HTS
Deze archieven berustten, behalve in het lokaal aan de Leeghwaterlaan, ook op de zolder van de HTS aan het Kapelaan Koopmansplein.
Lokatie Leeghwaterlaan
Dit gedeelte bevatte archivalia betreffende applicatiecursussen en stukken gevormd door het stichtingsbestuur. Dit archief had een omvang van 10 meter. De archiefstukken bevonden zich in dossiers, die vaak, maar niet altijd van een archiefcode waren voorzien. Er bleken twee soorten archiefcodes te zijn gebruikt. Nader onderzoek heeft aangetoond, dat deze codes niet consequent gebruikt zijn: Soms bevonden zich stukken betreffende een bepaalde zaak in dossiers met de ene code, in dossiers met de andere code en in ongecodeerde dossiers. De codes zijn derhalve niet gebruikt bij het vervaardigen van de plaatsingslijst. Na schoning had dit archief een omvang van 2 meter.
Lokatie Kapelaan Koopmansplein
Dit archief was voor aanvang van de inventarisatie een ongeordend geheel. In een nis lag torenhoog materiaal opgestapeld, dat al voor de aanvang van mijn werkzaamheden voor vernietiging was geselecteerd. Een globale inspectie leerde, dat dit bestand een omvang had van ca. 20 meter en stukken bevatte uit de periode 1950-1975. Deze stukken kwamen mijns inziens terecht voor vernietiging in aanmerking: het betrof kasstukken, gemeentebladen, circulaires, kladversies van lesroosters en jaarverslagen, en ingekomen stukken van externe organisaties. De overige archivalia waren in archiefdozen, ordners en dossiers opgeborgen en soms ook als losse stukken aanwezig. De dozen, ordners en dossiers waren meestal van een korte inhoudsomschrijving voorzien en opgeborgen in archiefstellingen. Ook de ruimtes voor de archiefstellingen waren gebruikt om archiefmateriaal op te stapelen.
In 44 dossierlades waren studentendossiers en -stamkaarten opgeborgen, welke overigens ook elders in het archief in dozen opgeborgen werden aangetroffen. In een kast bevonden zich verder nog dossiers met offertes ten behoeve van de nieuwbouw in 1961.
Evenals aan de Jan Schofferlaan bevonden zich ook hier financiele stukken betreffende de HTS. Er kon niet worden vastgesteld of het hier (gedeeltelijk) om originelen ging of om copieen, waarvan het origineel zich aan de Jan Schofferlaan bevond. Een gedeelte van de zolder bevatte reeksen jaargangen van tijdschriften, die wegens plaatsgebrek in de HTS-bibliotheek hier opgeslagen waren. Een ruwe schatting leerde dat het HTS-archief op de zolder voor inventarisatie een omvang had van ca. 160 meter, inclusief de reeds genoemde 20 meter voor vernietiging bestemd materiaal.
3.1.2 HEAO
Deze archieven berustten in twee archiefruimtes in het pand van het HEAO aan de Koningsweg. In de ene ruimte werden de studentendossiers en -stamkaarten bewaard, welke opgeborgen waren in dossierladen. Dit deel had een omvang van 15 meter.
In de andere ruimte werd het statisch en semi-statisch archief van het HEAO bewaard. De stukken waren opgeborgen in dozen en ordners, die van een korte inhoudsomschrijving waren voorzien.
Er was geen ordening in het archief aanwezig. Dit deel had een omvang van 21 meter.
3.2 Inventarisatie
Het doel van de inventarisatie was het vervaardigen van gerubriceerde plaatsingslijsten van de archieven van KTA/MTS/HTS en HEAO tot aan de fusie in 1987. In de door Rob Wolf gemaakte nota's over deze archieven was reeds aangegeven, welke stukken naar het statische archief en welke naar het semi-statische archief dienden te worden overgebracht, en welke voor vernietiging in aanmerking kwamen1. Tevens waren in deze nota's concept-archiefschema's voor genoemde archieven opgenomen.
De HTS en het HEAO hebben van 1983-1987 onder het bestuur van de Stichting IHBO 's-Hertogenbosch gestaan. Stukken gevormd door dit bestuur werden daarom zowel aangetroffen in het HTS-archief als in het HEAO-archief. Er behoeft uiteraard maar een exemplaar van deze stukken bewaard te blijven. Om het onder een bestuur functioneren van beide scholen tot uitdrukking te brengen is besloten het archief van het HEAO niet in een afzonderlijke plaatsingslijst te beschrijven, maar het te integreren in die van KTA/MTS/HTS.
Er is verder besloten om de statische archieven van KTA/MTS//HTS in drie delen te splitsen:
De statische archieven van KTA/MTS/HTS en HEAO zijn in een gerubriceerde plaatsingslijst beschreven, waarbij als leidraad de door Rob Wolf gemaakte archiefschema's zijn gebruikt.
In het archief van de HTS zijn stukken aangetroffen, die eigenlijk thuishoren in de archieven van de Koninklijke School, Kunstacademie en Ambachtsschool. Omdat na de inventarisatie niet bekend was of deze stukken inderdaad in genoemde archieven aanwezig waren, zijn ze in de plaatsingslijst opgenomen (afdeling 1.5). Nadat het HTS-archief aan de Leeghwaterlaan en het Kapelaan Koopmansplein was geschoond, bleek een aantal stukken zowel op de ene als op de andere lokatie te berusten. Deze twee archieven zijn daarom verenigd tot een archief, waarbij de dubbelen zijn vernietigd.
Nadat de plaatsingslijst was gemaakt en de stukken genummerd waren, besloot de Hogeschool om de studentenstamkaarten van voor 1957 in bewaring te geven aan het stadsarchief. Deze stukken konden niet meer in de plaatsingslijst verwerkt worden en zijn daarom als aanhangsel aan de plaatsingslijst toegevoegd (hoofdstuk 7.5).
Van de semi-statische archieven van HTO en HEAO werden twee afzonderlijke niet-gerubriceerde plaatsingslijsten vervaardigd5. Uit deze archieven zijn o.a. de stukken vernietigd, die betrekking hadden op de notulen van de vergaderingen van de Stuurgroep STC, het managementsteam en het College van Bestuur en verder de jaarverslagen en de begrotingen van de Hogeschool van na 1987. De originelen van deze stukken worden immers in het archief van het College van Bestuur bewaard.
Van de studentenstamkaarten en -dossiers van het HEAO is niets vernietigd. Zij zijn in een plaatsingslijst beschreven5.
De studentenstamkaarten van HTS en cursus VUTO/OBAO van 1957 en later zijn in een gerubriceerde plaatsingslijst beschreven5. De studentendossiers van HTS en cursus VUTO/OBAO zijn vernietigd: de studentenstamkaarten zijn namelijk compleet bewaard gebleven en de inhoud van de dossiers leverde geen belangrijke aanvullende informatie over de studenten.
De stukken, die betrekking hebben op cursistengegevens van de post-HBO-cursussen, waaronder dossiers, stamkaarten en aanmeldingsformulieren zijn in een gerubriceerde plaatsingslijst beschreven5. Omdat de serie stamkaarten hier niet volledig was, zijn zoveel mogelijk stukken met aanvullende informatie in deze plaatsingslijst opgenomen.
De kasstukken, die aan de Jan Schofferlaan berustten, zijn, voor zover het de periode 1960-1983 betreft, vernietigd. De resterende kasstukken (periode 1984-1987) blijven bewaard. Zij zijn opgeborgen in 211 door mij genummerde dozen en ordners.
In de paragrafen 8 en 9 zijn lijsten opgenomen van stukken, die behalve de reeds genoemde, uit de archieven van respectievelijk KTA/MTS/HTS en HEAO zijn vernietigd.
3.3 Bewaarplaatsen na de inventarisatie
De statische archieven van KTA/MTS/HTS en HEAO zijn in februari 1995 aan het stadsarchief in bewaring gegeven. Na schoning hadden de overgebrachte archieven de volgende omvang:
Het semi-statisch archief van het HEAO is samen met de studentendossiers en -stamkaarten van het HEAO in januari 1995 overgebracht naar de archiefruimte van de Hogeschool aan de Sportlaan5. Deze archieven hadden een omvang van respectievelijk 9,6 en 15 meter.
Het semi-statisch archief van het HTO bevindt zich met het financieel archief van HTS/HTO, de studentenstamkaarten van HTS en cursus VUTO/OBAO en de stukken betreffende Post-HBO-cursisten nog op de zolder van de HTS. Deze archieven met een respectievelijke omvang van 3, 5, 8,5 en 3 meter verhuizen in januari 1996 naar de archiefruimte van de Hogeschool aan de Sportlaan.
De totale omvang van de archieven van HTS/HEAO en cursussen VUTO/OBAO is ten gevolge van de inventarisatie en schoning teruggebracht van ca. 206 meter voor inventarisatie tot ca. 53 meter na inventarisatie; ongeveer 75 % is dus vernietigd.
In deze berekening is geen rekening gehouden met de financiële stukken, die aan de Jan Schofferlaan berustten. Dit archief had na schoning een omvang van 25 meter, inclusief de stukken van de Cursus Maatschappelijk Werk en de Sociale Academie. Het zal een plaats krijgen in de archiefruimte van de Hogeschool.
3.4 Hiaten
3.4.1 KTA/MTS/HTS
In de archieven ontbreken de jaarverslagen over 1918-1920; de begrotingen over 1918-1931 en de jaarrekeningen over 1918-1923 en 1927-1953. Deze stukken zijn vermoedelijk aanwezig in het archief van de gemeentesecretarie, berustend in het stadsarchief. De KTA/MTS/HTS waren t/m 1956 immers gemeentelijke scholen.
Verder ontbreken:
3.4.2 HEAO
Het archief van het HEAO is niet compleet. Zo ontbreken er jaarverslagen, prospectie en studiegidsen van 1985 en later. Deze stukken bevinden zich ook niet in de bibliotheek.
Interessante archivalia, die wel in de bibliotheek, maar niet in het archief (althans niet van voor 1988) berusten, zijn afstudeerscripties (1985: 1 exemplaar, 1986: 6 en 1987: 14) en afleveringen van het periodiek (kwartaalblad) van het HEAO, HEAO-info, in bibliotheek zijn aanwezig: nrs. 5 (ongedateerd, ca. mei 1987), 7 (lustrumeditie), 9 en 15 t/m 24. Nr. 24 is gedateerd oktober 1991.
Mogelijk is een aantal van de in de archieven van HTS en HEAO ontbrekende stukken in 1987 overgebracht naar de huisvesting van het College van Bestuur aan de Jan Schofferlaan en behoort zij tot de ten onrechte in 1994 vernietigde stukken.
4 Aanvullende archieven
In het stadsarchief zijn de volgende archieven aanwezig, die aanvullende informatie kunnen bevatten op de archieven van KTA/MTS en HTS.
Het archief van de kunstacademie over de periode 1920-1987, maakt deel uit van het secretariearchief, thans aanwezig in het stadsarchief. Eveneens bevinden zich in dit secretariearchief stukken van KTA, Ambachtsschool en andere gemeentelijke scholen. Dit archief is niet geïnventariseerd.
2. Archief van de Stichting ter bevordering van Techniek en Ambacht, sinds 1979 de Stichting Instituut voor Hoger Beroepsonderwijs voor 's-Hertogenbosch en omstreken, ca. 1949-1987, omvang 4 meter. Er is geen toegang. Dit archief is in maart 1992 in bewaring gegeven door de Stichting Beheer Fondsen Hoger Beroepsonderwijs en was afkomstig van de Jan Schofferlaan. In dit archief zijn o.a. aanwezig: notulen van de vergaderingen van het Hoofdbestuur en Dagelijks Bestuur, 1949-1987 (deze zijn slechts gedeeltelijk en dan nog in klad aanwezig in het archief van de HTS, zie inv. nr. 86)
3. Archief van de Studentenvereniging Quos Ego, ca. 1924 - ca. 1990, omvang 8 meter. Er is geen toegang. Dit archief is in juli 1992 door het bestuur van het HTS-corps in bewaring gegeven. In dit archief bevinden zich o.a. de MTS- en HTS-Corpsbladen vanaf 1940-1970 (oudste afleveringen in fotokopie, de meeste ontbreken in de archieven van KTA/MTS/HTS), verder veel financiële stukken en foto's.
4. Archief van de directeur van de gemeentelijke Ambachtsschool en de gemeentelijke Avondtekenschool, 1922-1956, omvang 7,5 meter. Er is een inventaris. Dit archief is eind 1985 overgenomen van de directeur van de LTS-Westdonk aan de Sportlaan. In dit archief zijn o.a. aanwezig jaarverslagen, lesroosters en notulen van lerarenvergaderingen.
5. Archief van de Koninklijke School voor Nuttige en Beeldende Kunsten, 1843-1920, omvang: 1,5 meter. Er is een toegang op een gedeelte van het archief, i.c. twee notulenboeken van eind 19e eeuw. Het is niet bekend, hoe en wanneer dit archief in het stadsarchief is terecht gekomen. Voor zover bekend is dit het enige archief van voor 1920 dat nog over is van de Koninklijke School, slechts 1,5 meter!
6. Schaduwarchief van J.A. van der Ven, beeldhouwer en oud-directeur van de Koninklijke School, 1823-1868. Is op microfiche ter inzage.
7. Archief van de Commissie van toezicht op het Nijverheidsonderwijs, 1922-1957. In dit archief zijn o.a. aanwezig: leerplan KTA en lesroosters van de MTS.
8. Archief van de Commissie van toezicht op het middelbaar onderwijs, 1918-1930. In dit archief zijn o.a. aanwezig: Brochure KTA, 1919 en Verslagen over de toestand van het middelbaar onderwijs in 's-Hertogenbosch, 1918, 1920, 1921-1926 (in het KTA/MTS/HTS-archief zijn aanwezig: 1919, 1921, 1923, zie inv. nr. 3).
9. Foto's van KTA/MTS/HTS, waaronder ansichtkaarten en klassenfoto’s. Er moeten nog meer foto's zijn, o.a. die welke gemaakt zijn van lantaarnplaatjes en betrekking hebben op de bouw van de KTA in 1926.
5 Lijst van gebruikte afkortingen
6 Noten
8 Lijst van vernietigde stukken (KTA/MTS/HTS)
9 Lijst van vernietigde stukken (HEAO)